اندکی از سیرسور
جشن سیر یا سیرسور از جشن های فرخنده و زیبای ایرانی است که که جایگاه خوراک را در میان ایرانیان به بهترین گونه به نمایش می گذارد.جشن‌های ایرانی پیوندی ناگسستنی با زیست بوم دارند، از این روی پیوسته شادابی و سرزندگی را برای مردمان به ارمغان می‌آورند.ایرانیان باستان نگاه بسیار . ویژه‌ای به زیست‌بوم، بهداشت خوراک داشتند و برپایه باورهای خود جشن‌های بسیار بر پا می‌داشتند. یکی از این جشن‌ها سیرسور یا جشن سیر بوده است .در پارسی گویان می خوانیم
« جشن سیر» یا «سیرسور» چه در زمان باستان و چه پس از اسلام در جای جای کشور بزرگ ایران برگزار می شد .از این جشن دانشمندان ایران در نبیگ ها و نامه های خویش سخن ها بسیار گفته اند و نوشته اند .به نوشته ابوریحان بیرونی در نبیگ « آثارالباقیه»، ایرانیان جشن سیر یا «سیر سور» را در «روز چهاردهم» یا «روز گوش» از دی ماه برگزار می‌کنند.جشن سیرسور در چهاردهم دی هر سال برگزار می شد . در این روز رخدادهای بدی همچون کشته شدن جمشید و چیرگی دیوان بر آدمیان روی داد . ایرانیان سیر را نمادی برای از میان بردن یختی ها و نابسامانی ها می دانستند و برای از میان بردنشان در خوراک هاشان از سیر بهره می جستند . به همین روی در روز چهاردهم دی برای ایمن ماندن از پلیدی و بدی جشن سیرسور را برگزار می کردند و در آن خوراک های از سیر آماده و نوش جان می کردند . در این روز مردم خوراک‌های ویژه‌ای می‌پختند. در این خوراک‌ها از سیر و سبزی‌های دیگربهره جسته و از خوردن چربی دوری می‌جستند .
پیشینه سیر سور
گرچه «ابن‌خلف تبریزی» سیر سور را نام روز چهاردهم هرماه از سال خورشیدی می‌داند ولی چنان که دستور( دکتر) محمد معین در زیرنویس برهان قاطع با نگاه به «آثارالباقیه ص ۲۶۶» و «یشت‌ها ص ۳۷۴» بازگو می‌کند، «سیر سور» نام روز چهاردهم از هر ماه سال خورشیدی نیست و جشنی بوده که ویژه روز چهاردهم دی ماه بوده است.
«سیر سور» یا «جشن سیر» پیش و پس از اسلام در نواحی مختلف ایران در روز چهاردهم دی ماه برگزار می‌شده است. به نوشته ابوریحان بیرونی۱ در کتاب «آثارالباقیه»، ایرانیان جشن سیر یا «سیر سور» را در «روز چهاردهم» یا «روز گوش» از دی ماه برگزار می‌کنند و در این جشن که از «زمان جمشید» بازمانده بود، ایرانیان همراه با «سیر و نوشیدنی» خوراک‌هایی از «سبزی و گوشت» می‌خورند تا «اندوه و بیماری‌ها» را از خود دور کنند و خود را «درمان» بخشند.
«ابن خلف تبریزی » در «برهان قاطع» «سیر سور» را با «روز گوش» یکی دانسته و آن را نام «روز چهاردهم از هر ماه خورشیدی» می‌داند و می‌گوید که «فارسیان در این روز عید کنند» و «در این روز گوشت و سیر، برادر پیاز، خورند» تا خود را ایمن دارند.
بیرونی در کتاب «قانون مسعودی» نیز به سیرسور نمار ( اشاره) نموده و «گردیزی »۳ در کتاب «زین الاخبار» از «سیر سور» یاد می‌کند و می‌نویسد که در این جشن «مغان طعام‌ها سازند و بخورند و چنین گویند که آن طعام‌ها مضرت دیوان را دفع کند … سنت بر آن بود که در این روز از خوردن چربی خودداری کنند…»
سیرسور در گاهشمار ایرانی
در گاهشمار ایرانی روز چهاردهم دی‌ماه به نام «روز ملی تغذیه» نام‌گذاری شده است. انجمن تغذیه ایران، روز ۱۴ دی‌ماه همزمان با سیرسور را به نام «روز ملی تغذیه و سلامت» نام‌گذاری نموده و برای این گزینش از گروه تغذیه همه دانشگاه‌های کشور نگر سنجی کرده که نزدیک به ۹۰ درصد دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی با این گزینش همصدا بوده اند. اگرچه این روز هنوز در گاهشمار ملی ایرانیان ثبت نشده است ولی انجمن تغذیه ایران هر ساله این روز را در گرده همایی متخصصان تغذیه جشن می‌گیرد.
بن مایه :seeiran.irوimna.ir
